Rola mikrobiomu jelit w chorobach nerek związanych z cukrzycą i otyłością

Amgad Zaky ¹, Sarah J. Glastras ^1,2, May Y. W. Wong ^1,2, Carol A. Pollock^1,2 i Sonia Saad ^1,*

1. Renal Research Laboratory, Kolling Institute of Medical Research, Uniwersytet w Sydney, Sydney, NSW 2065, Australia; amgad.zaky@sydney.edu.au (A.Z.); sarah.glastras@sydney.edu.au (S.J.G.); wong.may.yw@gmail.com (M.Y.W.W.); carol.pollock@sydney.edu.au (C.A.P.)
2. Royal North Shore Hospital, St. Leonards, NSW 2065, Australia

* Adres do korespondencji: sonia.saad@sydney.edu.au

ABSTRAKT:

Cukrzycowa choroba nerek (ang. diabetic kidney disease, DKD) to postępująca choroba, która staje się coraz powszechniejsza na całym świecie, ze względu na zwiększoną częstość występowania otyłości i cukrzycy. DKD rozwija się u znacznej liczby chorych na cukrzycę, nawet w przypadku optymalnego postępowania klinicznego. Wynika stąd, że w inicjowaniu i progresji DKD biorą prawdopodobnie udział nierozpoznane dotąd czynniki. W licznych badaniach wykazano istotne znaczenie mikrobioty dla zdrowia i rozwoju chorób. Wykazano, że do deregulacji mikrobioty, powodującej niedobór krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (ang. short chain fatty acids, SCFA), takich jak kwas propionowy, octowy i masłowy, stanowiących produkty uboczne metabolizmu zdrowej mikrobioty jelitowej, dochodzi w otyłości, cukrzycy typu 1 i typu 2. Jednak nie wyjaśniono dotychczas, czy takie zmiany mikrobioty mają znaczenie przyczynowe w rozwoju chorób, czy tylko z nimi współistnieją. Nie jest również jasne, które drobnoustroje należące do mikrobioty mają działanie ochronne na organizm ludzki. Tylko w nielicznych badaniach oceniano dotychczas kluczowe znaczenie zmniejszenia zawartości SCFA w organizmie dla rozwoju i progresji DKD lub potencjalny wpływ terapeutyczny suplementacji SCFA na insulinooporność, stany zapalne i zmiany metaboliczne. Receptory SCFA ulegają ekspresji w nerkach – pojawiły się nowe dane dowodzące, że dysbioza jelitowa aktywuje nerkowy układ renina-angiotensyna, co przyczynia się do rozwoju DKD. W tym artykule przeglądowym przedstawimy podsumowanie wiedzy na temat złożonego związku pomiędzy mikroflorą jelitową a nerkami, przyjrzymy się dowodom na rolę dysbiozy jelitowej w rozwoju chorób nerek związanych z cukrzycą i otyłością oraz omówimy mechanizmy biorące w tym udział. Ponadto opiszemy rolę potencjalnych terapii modulujących skład mikroflory jelitową w profilaktyce choroby nerek lub przeciwdziałaniu jej progresji.

Słowa kluczowe: mikrobiota; cukrzyca; otyłość; choroba nerek